Skrócony opis przedmiotu
- Kryminologia jako dyscyplina wiedzy.
- Podstawowe paradygmaty współczesnej kryminologii: kryminologia klasyczna i neoklasyczna, kryminologia pozytywistyczna, kryminologia krytyczna.
- Pomiar zjawiska przestępczości we współczesnej kryminologii: oficjalne statystyki przestępczości oraz metody badań empirycznych: badania self-report oraz badania wiktymizacyjne.
- Podstawowe koncepcje etiologii przestępczości we współczesnej kryminologii: teorie biologiczne, psychologiczne i socjologiczne; paradygmat rodzajów ludzi oraz paradygmat rodzajów otoczenia.
- Ofiara przestępstwa we współczesnych badaniach kryminologicznych; lęk i strach przed przestępczością, oraz społeczne postawy wobec przestępczości - implikacje dla zagadnień tworzenia i stosowania prawa.
- Społeczna reakcja na przestępczość i mechanizmy kontroli społecznej przestępczości: ujęcie penologiczne i ujęcie socjologiczne; implikacje dla zagadnień tworzenia i stosowania prawa.
Pełny opis przedmiotu
- Pojęcie i przedmiot zainteresowań badawczych kryminologii. Przestępstwo, przestępca, przestępczość, ofiara przestępstwa, społeczna reakcja na przestępstwo i przestępczość jako podstawowe przedmioty zainteresowań badawczych kryminologii. Kryminologia jako nauka o charakterze interdyscyplinarnym.
- Główne nurty (paradygmaty) w kryminologi. Kryminologia klasyczna, kryminologia pozytywistyczna, kryminologia antynaturalistyczna, kryminologia neoklasyczna.
- Przestępstwo jako przedmiot zainteresowania kryminologii. Prawnokarne i kryminologiczne (socjologiczne) pojęcie przestępstwa.
- Przestępca, jako przedmiot badań kryminologicznych. Antropologiczne, biologiczne i psychologiczne koncepcje etiologii przestępczości. Socjologiczne koncepcje etiologii przestępczości.
- Problematyka przestępczości wielokrotnej. Pojęcie karier kryminalnych we współczesnej kryminologii.
- Przestępczość jako przedmiot badań kryminologicznych. Pomiar statystyczny zjawiska przestępczości. Pojęcia przestępczości ujawnionej, rzeczywistej i ciemnej liczny przestępczości. Rodzaje statystyk kryminalnych. Rozmiary, nasilenie, dynamika i struktura przestępczości w Polsce.
- Metody pomiaru ciemnej liczby i przestępczości rzeczywistej: badania typu self-report i badania wiktymizacyjne. Przestępczość w Polsce w świetle badań wiktymizacyjnych na tle porównawczym.
- Socjologiczne teorie przestępczości. Współczesna kryminologia środowiskowa.
- Ofiara przestępstwa jako przedmiot badań kryminologicznych. Pojęcie wiktymologii. Typologie ofiar. Rola ofiary w genezie przestępstwa. Pojęcie przestępstw bez ofiar.
- Lęk i strach przed przestępczością jako przedmiot badań współczesnej kryminologii i wiktymologii. Źródła lęku przed przestępczością we współczesnych społeczeństwach. Konsekwencje lęku przed przestępczością dla prawa karnego i wymiaru sprawiedliwości. Społeczne postawy wobec przestępczości: problem punitywności postaw społecznych wobec przestępczości i ich znaczenie praktyczne. Media a przestępczość.
- Pojęcie społecznej kontroli przestępczości. Teoria naznaczania społecznego. Problematyka konsensu społecznego i konfliktu społecznego we współczesnej kryminologii
Forma zaliczenia:
Pisemny egzamin testowy w formie testu jednokrotnego wyboru składający się z 40 pytań, uwzględniających także kazusy wymagające interpretacji w kategoriach kryminologicznych, po 4 warianty odpowiedzi w każdym pytaniu. Czas na rozwiązanie testu wynosi 35 minut.
Punktacja:
- 0–23 – niedostateczny
- 24–29 – dostateczny
- 30–31 – dostateczny plus
- 32–35 – dobry
- 36–37 – dobry plus
- 38–40 – bardzo dobry
Informacje dodatkowe:
Ćwiczenia jako pomocnicza forma zajęć. Obecność na zajęciach oraz zaliczenie pisemnego kolokwium z ćwiczeń pozwala na uzyskanie od 2 do 5 dodatkowych punktów doliczanych do punktacji egzaminacyjnej.
Zapisy na egzamin odbywają się w systemie USOS. Podział osób zapisanych na egzamin na grupy (w kolejności alfabetycznej) podany zostanie po zamknięciu zapisów na stronie Katedry.
- J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia, Gdańsk 1999 (i kolejne wydania).
- K. Bułat, P. Czarniak, A. Gorzelak, K. Grabowski, M. Iwański, P. Jakubek, J. Jodłowski, M. Małek, S. Młodawska-Mąsior, A. Papierz, M. Stożek, Kryminologia. Repetytorium, Warszawa 2007 (i kolejne wydania).