Skrócony opis przedmiotu

1. Kryminologia jako dyscyplina wiedzy.
2. Podstawowe paradygmaty współczesnej kryminologii: kryminologia klasyczna i neoklasyczna, kryminologia pozytywistyczna, kryminologia krytyczna.
3. Pomiar zjawiska przestępczości we współczesnej kryminologii: oficjalne statystyki przestępczości oraz metody badań empirycznych: badania self-report oraz badania wiktymizacyjne.
4. Podstawowe koncepcje etiologii przestępczości we współczesnej kryminologii: teorie biologiczne, psychologiczne i socjologiczne; paradygmat rodzajów ludzi oraz paradygmat rodzajów otoczenia.
5. Ofiara przestępstwa we współczesnych badaniach kryminologicznych; lęk i strach przed przestępczością, oraz społeczne postawy wobec przestępczości - implikacje dla zagadnień tworzenia i stosowania prawa.
6. Społeczna reakcja na przestępczość i mechanizmy kontroli społecznej przestępczości: ujęcie penologiczne i ujęcie socjologiczne; implikacje dla zagadnień tworzenia i stosowania prawa.

Pełny opis przedmiotu

1. Pojęcie i przedmiot zainteresowań badawczych kryminologii. Przestępstwo, przestępca, przestępczość, ofiara przestępstwa, społeczna reakcja na przestępstwo i przestępczość jako podstawowe przedmioty zainteresowań badawczych kryminologii. Kryminologia jako nauka o charakterze interdyscyplinarnym.
2. Główne nurty (paradygmaty) w kryminologi. Kryminologia klasyczna, kryminologia pozytywistyczna, kryminologia antynaturalistyczna, kryminologia neoklasyczna.
3. Przestępstwo jako przedmiot zainteresowania kryminologii. Prawnokarne i kryminologiczne (socjologiczne) pojęcie przestępstwa.
4. Przestępca, jako przedmiot badań kryminologicznych. Antropologiczne, biologiczne i psychologiczne koncepcje etiologii przestępczości. Socjologiczne koncepcje etiologii przestępczości.
5. Problematyka przestępczości wielokrotnej. Pojęcie karier kryminalnych we współczesnej kryminologii.
6. Przestępczość jako przedmiot badań kryminologicznych. Pomiar statystyczny zjawiska przestępczości. Pojęcia przestępczości ujawnionej, rzeczywistej i ciemnej liczny przestępczości. Rodzaje statystyk kryminalnych. Rozmiary, nasilenie, dynamika i struktura przestępczości w Polsce.
7. Metody pomiaru ciemnej liczby i przestępczości rzeczywistej: badania typu self-report i badania wiktymizacyjne. Przestępczość w Polsce w świetle badań wiktymizacyjnych na tle porównawczym.
8. Socjologiczne teorie przestępczości. Współczesna kryminologia środowiskowa.
9. Ofiara przestępstwa jako przedmiot badań kryminologicznych. Pojęcie wiktymologii. Typologie ofiar. Rola ofiary w genezie przestępstwa. Pojęcie przestępstw bez ofiar.
10. Lęk i strach przed przestępczością jako przedmiot badań współczesnej kryminologii i wiktymologii. Źródła lęku przed przestępczością we współczesnych społeczeństwach. Konsekwencje lęku przed przestępczością dla prawa karnego i wymiaru sprawiedliwości. Społeczne postawy wobec przestępczości: problem punitywności postaw społecznych wobec przestępczości i ich znaczenie praktyczne. Media a przestępczość.
11. Pojęcie społecznej kontroli przestępczości. Teoria naznaczania społecznego. Problematyka konsensu społecznego i konfliktu społecznego we współczesnej kryminologii

Forma zaliczenia:

Pisemny egzamin testowy w formie testu jednokrotnego wyboru składający się z 40 pytań, uwzględniających także kazusy wymagające interpretacji w kategoriach kryminologicznych, po 4 warianty odpowiedzi w każdym pytaniu. Czas na rozwiązanie testu wynosi 35 minut.

Punktacja:

• 0–23 – niedostateczny
• 24–29 – dostateczny
• 30–31 – dostateczny plus
• 32–35 – dobry
• 36–37 – dobry plus
• 38–40 – bardzo dobry

Informacje dodatkowe:

Ćwiczenia jako pomocnicza forma zajęć. Obecność na zajęciach oraz zaliczenie pisemnego kolokwium z ćwiczeń pozwala na uzyskanie od 2 do 5 dodatkowych punktów doliczanych do punktacji egzaminacyjnej.

1. J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia, Gdańsk 1999 (i kolejne wydania).
2. K. Bułat, P. Czarniak, A. Gorzelak, K. Grabowski, M. Iwański, P. Jakubek, J. Jodłowski, M. Małek, S. Młodawska-Mąsior, A. Papierz, M. Stożek, Kryminologia. Repetytorium, Warszawa 2007 (i kolejne wydania).