1. Zjawisko przestępczości seksualnej z perspektywy prawa karnego. Typy czynów zabronionych stanowiących przestępczość seksualną w polskim Kodeksie karnym.
2. Rozmiary zjawiska przestępczości seksualnej w Polsce i w Europie. Analiza danych statystycznych. Zjawisko tzw. ciemnej liczby przestępczości i próba wyjaśnienia jego przyczyny w odniesieniu do przestępczości seksualnej. Badania wiktymizacyjne i ich wyniki w odniesieniu do przestępczości seksualnej.
3. Prawnokarna reakcja wobec sprawców przestępstw seksualnych w Polsce. Środki karne, obowiązki probacyjne, środki zabezpieczające, instytucje przewidziane w ustawach szczególnych (Krajowy Ośrodek Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym, nadzór prewencyjny, rejestr sprawców przestępstw seksualnych).
4. Przegląd współczesnych teorii wyjaśniających etiologię przestępczości seksualnej. Teorie jednoczynnikowe (psychodynamiczne, feministyczne, socjo-biologiczne, biologiczne, społeczno-poznawcze) i teorie zintegrowane, wieloczynnikowe (N. Malamutha, czteroczynnikowy model Finkelhora i Araji, zintegorwana teoria Marshalla i Barbaree’ego, czterostronna teoria Halla i Hirschmana, model ścieżek Warda i Siegerta, ITSO Beech’a i Warda). Znaczenie teorii etioloigicznych i ich praktyczna przydatność w realiach procesu karnego.
5. Model ochrony społeczności lokalnej i model pracy klinicznej, jako dwa główne model prawnokarnej reakcji wobec sprawców przestępstw seksualnych. Omówienie rozwiązań przynależnych do poszczególnych modeli (procedury rejestracji, procedury notyfikacji, zakazy zbliżania – tzw. protection orders, środki zabezpieczające oraz procedury przymusowego leczenia po odbyciu kary – tzw. procedury SVP; oddziaływania psychoterapeutyczne oraz farmakologiczne) oraz próba dokonania ich oceny, a także możliwości zastosowania w realiach polskiego procesu karnego.
6. Pierwotna i wtórna wiktymizacja ofiar przestępstw seksualnych. Specyfika postępowania z ofiarami przestępstw seksualnych. Psychologiczne aspekty wiktymizacji przestępstwami seksualnymi i próba minimalizacji szkód (tzw. harm reduction) w postępowaniu z ofiarami. Metodologiczne oraz etyczne aspekty prowadzenia postępowania dowodowego z udziałem osoby pokrzywdzonej przestępstwem seksualnym pozwalające na uniknięcie wtórnej wiktymizacji.
7. Analiza i omówienie szczególnych przepisów Kodeksu postępowania karnego i ustaw szczególnych w zakresie postępowania karnego w sprawach o przestępstwa seksualne (m.in. w zakresie dotyczącym przesłuchania pokrzywdzonego – w szczególności małoletniego, w zakresie dowodu z opinii biegłego, w zakresie możliwych do zastosowania form prawnokarnej reakcji i metodyki ich stosowania). Możliwe aspekty zastosowania i wykorzystania poszczególnych instytucji prawnych. Deontologiczne standardy prowadzenia postępowania karnego w sprawach o przestępstwa seksualne.
8. Opinie biegłych w sprawach o przestępstwa seksualne. Opinie dotyczące stanu zdrowia psychicznego oskarżonego (opinia psychiatryczna, psychologiczna i seksuologiczna) oraz opinie dotyczące stanu zdrowia (w tym psychicznego) osoby pokrzywdzonej. Standardy metodologiczne współczesnego opiniowania oraz najczęstsze błędy opinii biegłych. Współczesne standardy dokonywania oceny ryzyka ponownego popełnienia przestępstwa. Ocena dowodu z opinii biegłego oraz jego znaczenie dla sądu, prokuratora, obrońcy.
9. Adekwatna, właściwa reakcja na przestępczość seksualną. Praktyczne aspekty wyboru najlepszej dostępnej prawnokarnej reakcji wobec sprawcy – takiej, która tworzy największe prawdopodobieństwo realizacji celu, jakim jest uniknięcie ponownego popełnienia przestępstwa przez sprawcę. Zagadnienia prewencji przestępczości seksualnej na przykładzie m.in. programów brytyjskich „STOP IT NOW!”.

dr Maciej Bocheński

Forma zaliczenia:

Pisemny zaliczenie w formie testu jednokrotnego wyboru składający się z 35 pytań, po 4 warianty odpowiedzi w każdym pytaniu. Czas na rozwiązanie testu wynosi 25 minut.

Informacje dodatkowe:

Warunkiem dopuszczenia do testu zaliczeniowego jest obecność na zajęciach (min. 80% obecności) oraz pozytywna ocena prezentacji ustnej obejmującej praktyczne aspekty poruszane na zajęciach.

Literatura obowiązkowa

1. M. Beisert, Pedofilia. Geneza i mechanizm zaburzenia, Sopot 2012 (wskazane fragmenty).
2. J. Warylewski, Przestępstwa seksualne, Gdańsk 2001 (wskazane fragmenty).
3. J. Warylewski, Reakcja karna na przestępstwa seksualne, "Przegląd Więziennictwa Polskiego" 2007, nr 54, s. 34–44.
4. J. Warylewski, Problematyka właściwej reakcji karnej na zachowania związane z godzeniem w wolność seksualną lub obyczajność, referat wygłoszony na IV Polskim Kongresie Penitencjarnym, Kalisz, 22–24 listopada 2006 r., dostępny w Internecie (tekst referatu dostępny online).
5. K. Lewandowska, Karać czy leczyć? – strategie postępowania ze sprawcami przestępstw seksualnych wobec dzieci na przykładzie wybranych krajów, "Dziecko Krzywdzone" 2007, nr 18, s. 1–18.
6. A. Morawska, Strategie postępowania ze sprawcami przestępstw seksualnych wobec dzieci na przykładzie wybranych krajów, "Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka" 2004, nr 7, s. 1–14.
7. M. Bocheński, Prawnokarna reakcja wobec sprawców przestępstw z art. 197 KK i art. 200 KK w świetle teorii i badań empirycznych, Warszawa 2016 (wskazane fragmenty).

Literatura dodatkowa

1. M. Bocheński, Populizm penalny w polskim wydaniu – rzecz o kryminologicznej problematyce ustawy o postępowaniu wobec osób stwarzających zagrożenie, "Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych" 2015, nr 1, s. 127–144.
2. M. Bocheński, Kogo uleczy Krajowy Ośrodek Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym, "Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny" 2014, nr 3, s. 149–160.
3. M. Bocheński, Ile pedofilii w "pedofilach"? Wybrane problemy wykorzystywania seksualnego małoletnich w Polsce – perspektywa kryminologiczna, "Dziecko Krzywdzone" 2015, nr 3, s. 99–132.
4. L. Paprzycki (red.), System Prawa Karnego. Tom 7. Środki zabezpieczające, Warszawa 2015.
5. J. Błachut, Teoretyczne i metodologiczne problemy związane z pomiarem przestępczości [w:] A. Marek (red.), System Prawa Karnego. Tom 1. Zagadnienia ogólne, Warszawa 2010, s. 143–170.
6. M. Melezini (red.), System Prawa Karnego. Tom 6. Kary i inne środki reakcji prawnokarnej, Warszawa 2016.