- Zjawisko przestępczości seksualnej z perspektywy prawa karnego. Typy czynów zabronionych stanowiących przestępczość seksualną w polskim Kodeksie karnym.
- Rozmiary zjawiska przestępczości seksualnej w Polsce i w Europie. Analiza danych statystycznych. Zjawisko tzw. ciemnej liczby przestępczości i próba wyjaśnienia jego przyczyny w odniesieniu do przestępczości seksualnej. Badania wiktymizacyjne i ich wyniki w odniesieniu do przestępczości seksualnej.
- Prawnokarna reakcja wobec sprawców przestępstw seksualnych w Polsce. Środki karne, obowiązki probacyjne, środki zabezpieczające, instytucje przewidziane w ustawach szczególnych (Krajowy Ośrodek Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym, nadzór prewencyjny, rejestr sprawców przestępstw seksualnych).
- Przegląd współczesnych teorii wyjaśniających etiologię przestępczości seksualnej. Teorie jednoczynnikowe (psychodynamiczne, feministyczne, socjo-biologiczne, biologiczne, społeczno-poznawcze) i teorie zintegrowane, wieloczynnikowe (N. Malamutha, czteroczynnikowy model Finkelhora i Araji, zintegorwana teoria Marshalla i Barbaree’ego, czterostronna teoria Halla i Hirschmana, model ścieżek Warda i Siegerta, ITSO Beech’a i Warda). Znaczenie teorii etioloigicznych i ich praktyczna przydatność w realiach procesu karnego.
- Model ochrony społeczności lokalnej i model pracy klinicznej, jako dwa główne model prawnokarnej reakcji wobec sprawców przestępstw seksualnych. Omówienie rozwiązań przynależnych do poszczególnych modeli (procedury rejestracji, procedury notyfikacji, zakazy zbliżania – tzw. protection orders, środki zabezpieczające oraz procedury przymusowego leczenia po odbyciu kary – tzw. procedury SVP; oddziaływania psychoterapeutyczne oraz farmakologiczne) oraz próba dokonania ich oceny, a także możliwości zastosowania w realiach polskiego procesu karnego.
- Pierwotna i wtórna wiktymizacja ofiar przestępstw seksualnych. Specyfika postępowania z ofiarami przestępstw seksualnych. Psychologiczne aspekty wiktymizacji przestępstwami seksualnymi i próba minimalizacji szkód (tzw. harm reduction) w postępowaniu z ofiarami. Metodologiczne oraz etyczne aspekty prowadzenia postępowania dowodowego z udziałem osoby pokrzywdzonej przestępstwem seksualnym pozwalające na uniknięcie wtórnej wiktymizacji.
- Analiza i omówienie szczególnych przepisów Kodeksu postępowania karnego i ustaw szczególnych w zakresie postępowania karnego w sprawach o przestępstwa seksualne (m.in. w zakresie dotyczącym przesłuchania pokrzywdzonego – w szczególności małoletniego, w zakresie dowodu z opinii biegłego, w zakresie możliwych do zastosowania form prawnokarnej reakcji i metodyki ich stosowania). Możliwe aspekty zastosowania i wykorzystania poszczególnych instytucji prawnych. Deontologiczne standardy prowadzenia postępowania karnego w sprawach o przestępstwa seksualne.
- Opinie biegłych w sprawach o przestępstwa seksualne. Opinie dotyczące stanu zdrowia psychicznego oskarżonego (opinia psychiatryczna, psychologiczna i seksuologiczna) oraz opinie dotyczące stanu zdrowia (w tym psychicznego) osoby pokrzywdzonej. Standardy metodologiczne współczesnego opiniowania oraz najczęstsze błędy opinii biegłych. Współczesne standardy dokonywania oceny ryzyka ponownego popełnienia przestępstwa. Ocena dowodu z opinii biegłego oraz jego znaczenie dla sądu, prokuratora, obrońcy.
- Adekwatna, właściwa reakcja na przestępczość seksualną. Praktyczne aspekty wyboru najlepszej dostępnej prawnokarnej reakcji wobec sprawcy – takiej, która tworzy największe prawdopodobieństwo realizacji celu, jakim jest uniknięcie ponownego popełnienia przestępstwa przez sprawcę. Zagadnienia prewencji przestępczości seksualnej na przykładzie m.in. programów brytyjskich „STOP IT NOW!”.
Forma zaliczenia:
Pisemny zaliczenie w formie testu jednokrotnego wyboru składający się z 35 pytań, po 4 warianty odpowiedzi w każdym pytaniu. Czas na rozwiązanie testu wynosi 25 minut.
Informacje dodatkowe:
Warunkiem dopuszczenia do testu zaliczeniowego jest obecność na zajęciach (min. 80% obecności) oraz pozytywna ocena prezentacji ustnej obejmującej praktyczne aspekty poruszane na zajęciach.
Literatura obowiązkowa
- M. Beisert, Pedofilia. Geneza i mechanizm zaburzenia, Sopot 2012 (wskazane fragmenty).
- J. Warylewski, Przestępstwa seksualne, Gdańsk 2001 (wskazane fragmenty).
- J. Warylewski, Reakcja karna na przestępstwa seksualne, "Przegląd Więziennictwa Polskiego" 2007, nr 54, s. 34–44.
- J. Warylewski, Problematyka właściwej reakcji karnej na zachowania związane z godzeniem w wolność seksualną lub obyczajność, referat wygłoszony na IV Polskim Kongresie Penitencjarnym, Kalisz, 22–24 listopada 2006 r., dostępny w Internecie (tekst referatu dostępny online).
- K. Lewandowska, Karać czy leczyć? – strategie postępowania ze sprawcami przestępstw seksualnych wobec dzieci na przykładzie wybranych krajów, "Dziecko Krzywdzone" 2007, nr 18, s. 1–18.
- A. Morawska, Strategie postępowania ze sprawcami przestępstw seksualnych wobec dzieci na przykładzie wybranych krajów, "Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka" 2004, nr 7, s. 1–14.
- M. Bocheński, Prawnokarna reakcja wobec sprawców przestępstw z art. 197 KK i art. 200 KK w świetle teorii i badań empirycznych, Warszawa 2016 (wskazane fragmenty).
Literatura dodatkowa
- M. Bocheński, Populizm penalny w polskim wydaniu – rzecz o kryminologicznej problematyce ustawy o postępowaniu wobec osób stwarzających zagrożenie, "Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych" 2015, nr 1, s. 127–144.
- M. Bocheński, Kogo uleczy Krajowy Ośrodek Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym, "Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny" 2014, nr 3, s. 149–160.
- M. Bocheński, Ile pedofilii w "pedofilach"? Wybrane problemy wykorzystywania seksualnego małoletnich w Polsce – perspektywa kryminologiczna, "Dziecko Krzywdzone" 2015, nr 3, s. 99–132.
- L. Paprzycki (red.), System Prawa Karnego. Tom 7. Środki zabezpieczające, Warszawa 2015.
- J. Błachut, Teoretyczne i metodologiczne problemy związane z pomiarem przestępczości [w:] A. Marek (red.), System Prawa Karnego. Tom 1. Zagadnienia ogólne, Warszawa 2010, s. 143–170.
- M. Melezini (red.), System Prawa Karnego. Tom 6. Kary i inne środki reakcji prawnokarnej, Warszawa 2016.